Nga Dylbere Dika

DËSHMITARJA E DASHURISË

Patjetër që ardhja e drejtorit të ri duhet të kishte lidhje me vetmimin e madh të Zanës, ndryshe nuk mund ta kuptoje zbehtësinë e saj ato ditët e fundit.
Nuk ma kishin zënë sytë kurrë të tillë, qëkurse pata filluar punë në atë shkollë të Veriut të largët. E vlerësonim si shpirti i kolektivit të mësuesve, nënë, grua dhe mike e shtrenjtë me të cilën mund të ndaje gëzimet dhe hidhërimet e jetës. I kishte mbushur plotë të 40-tat dhe pse nuk ngjante aspak. Në të zakontë fytyra e vogël i qeshej si çupëlinë, ndërsa trupi i drejtë e i bukur të shtynte të mendoje se qe vërtetë një Zanë (ashtu siç kishte dhe emrin), e atij vendi të egër.
Ime mëmë më kish treguar se në të ri kishte qënë akoma dhe më e bukur: Shtathedhur, me flokë gështenjë që i rrinin deri poshtë belit të këputur, sy të mëdhenj të kaftë që ndizeshin si dy yje dhe brilonin nga ndriçimi, vetulla si kurorë, të cilat takoheshin shumë pranë dhe drapëronin si ngjala mbi ballin e qeshur si dhe dy buzë të vogla që kur çeleshin derdheshin plot finesë fjalët zëëmbla, ashtu si kajrafilat e Pranverës.
Ato ditë ajo, ose nuk ishte më vetvetja, ose i qe zgjuar shpirti i keq, që mbahet ndrydhur me pranga flurishente në brendësi të çdonjërit. E gjeta ulur pranë dritares, tek shikonte me kërshëri njerëzit e shumtë që nxitonin e tulateshin lokaleve. Ndodhej e vetme në sallën ku organizoheshin mbledhjet e këshillit pedagogjik apo edhe mbrëmjet argëtuese për faktin e mungesës së mjediseve. Duart e saj të mplakura, mbështetur pas xhamave, sikur tjerrnin imazhet e së shkuarës.
Diçka kërkonte të kapte që largu e ta mbante shtrënguar pas krahërorit të tromaksur, si nuk arrinte të zinte asgjë mes gishtërinjve, që shponin (që shponin) dhëmbshëm shputat e bashkuara, mërmërinte ankthshëm :
"Nuk e mohoj dot që e dua akoma… nuk e mohoj dot…".
Pikasja çdo gjë ulur shumë pranë saj, por ajo çuditërisht nuk më shikonte. Qe mbërthyer aq shumë pas atij peizazhi të qelqtë që njomej nga lotët e hidhur, sa nuk e ndiente praninë time.
Desha të afrohesha, por nuk pata guximin të tregoj se isha dëshmitare e padashur e një çasti përhumbje shpirtërore. U drodha e tëra, pastaj ktheva hapat për të ikur pa u vënë re. Kërcitja e çeliktë e bravës jehoi kumbueshëm në katër qoshet e dhomës, saqë ajo u zgjua nga meditimi e frikësuar. E vështrova paksa, duke buzëqeshur mbytur dhe u largova tymthi pa bërë fjalë. Ashtu si pa kuptuar u gjenda në klasën ku jepja mësim. Ecajoja kuturu pa e kuptuar vërtetë çfarë faji më rëndonte mbi supe.
Trokitja e derës mund të vazhdonte edhe më gjatë, në se nuk do më kujtonte njëri nga nxënësit se duhet të përgjigjesha.
Thashë një urdhëro të ngjyrur, por askush nuk hyri, ndaj u detyrova të ngrihem e ta hapja vetë derën.
Mbeta si e ngrirë kur pas portës munda të shquaj fytyrën e zbehtë të Zanës, që përpiqej të më buzëqeshte si me zor.
- Dua të të pyes për diçka, - më belbëzoi ajo si me përshtjellim e dridhje, ndërsa sytë i qenë gërryer si natyra pas një rrebeshi shiu.
Në shikimin e saj të mjergullt vihej re angoshie, trishtim, por edhe shumë dashuri.
Ishte mbase ajo dashuri që e kishte kthyer ato ditë në një detth të shkretë, i cili rrapëllinte herë-herë nga dallgët e shpirtit.
Mbi flokët që i pushonin krahëve vija re kristalet e fisnikërisë, dëshmi të të djeshmeve të një jete të trazuar.
Më lindi dëshira ta përqafoja, por ndruhesha nga vetvetja.
- Nuk i them njeriu, - nxora dhe thashë si të më qe kërkuar heshtja, kundrejt asaj skene pikëlluese të pa emër.
- Nuk dyshoj tek diçka e tillë, - m’u hakërrua ajo.
Ngrita supet hutueshëm.
- Kam nevojë të mbështes kokën mbi një krahëror që të më kuptojë e të më falë ngrohtësi në vend të përçmimit që më ka ndjekur si hije gjithë jetës, - psherëtiu dënesshëm.
- Duhmi i fjalëve nuk ia ndaloi dot lotët, të cilët shkanë gërryeshëm mbi faqet e tejskuqura.
Asgjë nuk më pengonte tashmë ta mbërtheja në krahët e mi e t’i dhuroja sado pak ngrohtësi, për të cilën ajo kishte shumë nevojë.
Klithmat dhe shpamat e shpirtit të vrarë më përshkonin tejembanë krahërorin. Qante si fëmijë i lënduar në sedër, që nuk gjen dot forcën e duhur për ta goditur m’u në zemër malin e hekurt të zhgënjimeve. Si nëpër dhëmbë kapërdinte të njëjtat fjalë : "Ai nuk do të jetë më… nuk do të jetë më"…
- Zana, çfarë të shqetëson kaq shumë? Kush nuk do të jetë më, - e shkunda e frikësuar nga zbehtësia e fytyrës që më turropatej brenda gjoksit.
Ajo papritmas u shkëput lehtë nga krahët e nisi të më vështronte mendueshëm. Më zuri për dore e më ftoi në heshtje ta ndiqja. Hapat e saj të rëndë numëroheshin me lehtësi, jehona e tyre përplasej tek muret e larta e kthehej si kumbim tingujsh të çjerrë. U ulëm në njërën nga klasat bosh. Pasi fshau me dënesë m’u lut të mbyllja derën e të ulesha diku pranë saj. Nisi të më rrëfehej pa më shikuar, duke e tretur vështrimin larg.
- Vite më parë u dashurova me një djalë nga këto anë. Më rrëmbeu gjithçka e tija që fliste në emër të përsosmërisë. Trupi i drejtë e i mbushur, fytyra e rrumbullakët dhe e këndshme, sytë inkandeshentë, që shprushnin zellin e ndjenjave të mia dhe tërë qenia burrërore që më shfaqej në çdo ëndërr. Sapo isha kthyer nga fakulteti e më kishin emëruar si mësuese në shkollën ku ai jepte mësim. Tirana më pati mbushur me llavën e flaktë të jetës, ndërsa ndienja për të më zgjonte shpresën dhe dëshirën, me të cilat çdo i ri ndërton të nesërmet. Dashuria jonë lindi ndër duart e pamundësisë dhe u strehua përjetësisht në thellimin e ditëve pakthim. Prindërit, edhe pse më donin shumë nuk shkelnin dot mbi paragjykimet e vjetëruara, ndërsa vëllezërit ishin më të vegjël e nuk arrinin ta kuptonin ndjenjën time të sinqertë.
Ika nga shtëpia për të ndjekur zërin e dashurisë, por nuk munda që ta realizoj dot ëndrrën time.
Dikush kish folur keq për mua e princit të fjetur i ish ndërruar mendja.
Prita ditë e netë të tëra, prita muaj e vite që ai njeri të më shfaqej si një vezullim i florinjtë e të më kërkonte ndjesë për vonesën, por jo… Iu nënshtrova fatit. Jeta ime rrodhi si një lumë në shtratin e tij të gërryer, herë i qetë e herë i rrëmbyer, lumë që buronte nga dallgët e detit që mbaja ndrydhur brenda. Burri im i ardhshëm qe njeri i vrazhdë e i thjeshtë, por i ndershëm. Punonte me mish e me shpirt për të siguruar jetën e fëmijëve tanë.
Unë e kam respektuar gjithmonë atë. Ishte babai i fëmijëve të mi, por ama nuk munda ta zëvendësoj me dashurinë time të vetme.
Dashuria e atij djaloshi më kishte kthyer në skllave të ndjenjave që nuk e panë kurrë dritën e kënaqësisë. E vetmja kënaqësi që mundja të ndjeja ishte ta vëzhgoja gjithmonë kur nuk kishte njerëz e t’u përkëdhelesha syve të tij të penduar.
Isha mësuar që dëshirat t’i lidhja me imazhin e tij dhe pse pas ndarjes nuk kishim mundur t’i tregonim njëri-tjetrit sa vuanim…
Zana befas heshti e ngrysur si një pragnate. Pas një cope ankthi hapi gojën për të shqiptuar diçka :
- Është…
Kur po matej të më thoshte emrin e tij e ndërpreva, duke i folur e shushuritur ngadalë.
- Shshsht… shshsht… dëshmitarët e dashurisë nuk kanë nevojë për emër, – këmbëngula mërmërimthi.
Arrija ta kuptoja më së miri se për kë bëhej fjalë. Drejtori i ri qe princi i ëndrrave të shkërmoqura të së vuajturës Zanë. E mbaja në krahët e mbledhur pas trupit të brishtë dhe nuk guxoja ta pyes se ç’kishte ndërmend të bënte me dashurinë.
Nisi të më shkëputej nga krahërori si një degë e lartë që pritet ngadalë dhe më foli e vendosur :
- Unë e varrosa dashurinë brenda zemrës së vuajtur që ta mbaja përjetësisht aty dhe, që ajo të mos mbetej pa një emër, ta tregova ty.
Kur dolëm nga salla e mësuesve po prisnin dy nxënës, qe vajza e tij dhe djali i saj. Ishin moshatarë dhe shkonin shumë mirë me njëri-tjetrin.
E vura re jo pa kureshtje sjelljen e Zanës. Ajo përkëdheli me dashuri vajzën dhe u kthye nga i biri, pastaj e mbërtheu në krah si të qe friguar papritur se mos ia rrëmbente njeri.
Ashtu të përqafuar i pashë të shkonin për në shtëpi, derisa u tretën në hapësirën e pafund të natyrës.

Rebelja dhe "Parajsa e shitur"
(Thashethem për kureshtarët)

Shënime për vëllimin poetik të poetes Dylbere Dika

Kisha kohë pa lexuar krijimtari të autorëve të rinj dhe, sapo lexova poezitë e para të poetes së re Dylbere Dika, nga Sllova e Dibrës, ndjeva një befasi të këndshme në vetvete. U shkëputa nga rutina e së përditshmes, siç shkëputet papritmas një gulsh llave nga një vullkan i heshtur dhe u ndjeva i përtëritur. Më dukej se më kishte përfshirë një zgjim i veçantë pranveror dhe kuptohej lehtë se arsyeja e vetme e përtëritjes sime ishte ajo buqetë ndjenjash që po më dhuronte, nëpërmjet vëllimit të saj poetik "Parajsa e shitur", ende pa botuar, Dylberja njëzetedyvjeçare (datëlindja 4 shtator 1979), e cila sapo i ka kapërcyer livadhet e adoleshencës.

"Dhe tani s’ke ndryshuar shumë
Më rend si mëzi pa të zot lëndinave dhe thua:
Është bota zhyl dhe dhunë"…

Pra, si personazhi i vargjeve, edhe poetja është po ajo, adoleshntja e pandreqshme, çamarroke, që paragjykon e gjykon botën tonë dhe nuk përton ta cilësojë atë edhe si parajsa e shitur, ashtu e rebeluar siç ndihet nga përplasja me paudhësitë e jetës.

Poete rebele! E rebeluar në shpirt nga bukuritë e jetës, pronë e të pushtetëshmëve të kësaj bote, mollë të ndaluara për njerëzit e thjeshtë. Vetëm bukuritë e natyrës u lejohet të gëzojnë të thjeshtëve, të njerëzishmëve…

Me të drejtë ndihem edhe unë i brengosur si poetja e shprehur në vargje:

"Udhëtoj me veten:
Me kokë ndër duar,
Me brengë në zemër.
Vdekje me të drejtë.

Vërtet poetja i uron vdekjen botës!?

Jo! Kurrsesi jo! Njeriu që i këndon krijimit të Parajsës tokësore, që krijon edhe vetë sa mundet, nën shembëlltyrën e të Madhit Zot, nuk mund të pajtohet me vdekjen! Ajo dëshiron vdekjen e së keqes!

Për këtë ëndërron dhe shprehet në poezitë e veta Dylberja, kjo adoleshente e pandreqshme.

Le t’i urojmë Dylberes fat të kapërcejë Ylberin e dëshirave dhe të bëhet një poete e madhe, ashtu siç ëndërron, dhe t’i dhurojë njerëzimit krijimtari edhe më të bukur nga vëllimi i saj poetik "Parajsa e shitur", të cilin po e merr në dorë, i dashur lexues!

Shefki HYSA